Naukowcy zbadali mechanizm, dzięki któremu kleszcze przyczepiają się do różnych powierzchni. Informacje, które uzyskali, być może pomogą w uzyskaniu nowych powłok antyadhezyjnych.
Dzięki lepkim poduszeczkom stóp oraz pazurkom, na gładkiej powierzchni, takiej jak ludzka skóra, kleszcze potrafią przylegać z siłą nawet 500 razy większą niż ciężar ich ciała. Fot. Catkin / pixabay.com
Kleszcze spędzają ponad 90% swojego trzyletniego życia, wyczekując żywiciela. Przez ten czas przesiadują wśród liści, ale również pokonują duże odległości, poszukując na roślinach odpowiedniej pozycji do zaatakowania. Kiedy już uda im się przeskoczyć na zwierzę lub człowieka, przemieszczają się na skórze i wśród włosów w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca do wkłucia się.
Mechanizm, dzięki któremu kleszcze tak łatwo i mocno przylegają do różnych powierzchni, zbadali naukowcy z Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie (TUD) oraz Uniwersytetu Chrystiana Albrechta w Kilonii (CAU). I dokonali zaskakującego odkrycia – że nie tylko poduszka stopy kleszcza, ale również przezroczysty pazurek zawiera elastyczne białko odpowiedzialne za adhezję, rezylinę. Dotychczas nigdy nie zaobserwowano występowania rezyliny w pazurkach stawonogów.
Z życia kleszczy
Dzięki lepkim poduszeczkom na stopnie kleszcze mogą łatwo przylegać do gładkich powierzchni, takich jak ludzka skóra czy szkło. W zależności od sytuacji poduszeczki mogą być zwijane lub rozwijane (jak akordeon). Kiedy kleszcz znajduje się na zanieczyszczonej powierzchni, poduszeczki zostają zwinięte, a chodzenie odbywa się na stawach skokowo-goleniowych.
Samce kleszczy są mniejsze niż samice i przenoszą się na ciało żywiciela tylko w celach kopulacyjnych. Dlatego też ich stopy są mniejsze i gorzej przylegają do powierzchni. W celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa samice potrafią przyczepić się do powierzchni szkła z siłą 500 razy większą niż ciężar ich ciała. To bardzo ważne, bo kiedy zaczynają pić krew, masa ich ciała może wzrosnąć nawet 135-krotnie.
Czy możemy to wykorzystać?
W ramach badań stwierdzono również, że kleszcze radzą sobie gorzej, jeśli chodzi o adhezję na silikonowych substytutach skóry oraz mikrochropowatej powierzchni żywic. Dokładnie zbadanie tego mechanizmu pozwoli być może opracować nowe powłoki o właściwościach antyadhezyjnych. Artykuł na ten temat opublikowano w czasopiśmie „Journal of Experimental Biology”.
Źródło: european-coatings.com
