a
kontakt z nami: 785 366 475 redakcja: redakcja@rynekfarb.pl reklama: ad@rynekfarb.pl
Profesjonalnefarby.net
Rynek FarbPigmenty i dodatkiPigmenty organiczne

Pigmenty organiczne

O pigmentach organicznych mówi się czasem niesłusznie, że są mniej odporne na światło, temperaturę i czynniki chemiczne. Tymczasem zgodnie z badaniami instytutu Spektrochem niektóre z nich radzą sobie w takich warunkach równie dobrze co powszechnie stosowane pigmenty nieorganiczne, a zapewniają przy tym intensywniejszy kolor i siłę barwienia.

pigmenty organiczne

Fot. Wikimedia Commons

Pigmenty organiczne to barwiące związki węgla. Są to z reguły duże, złożone cząsteczki, które jednak w przeciwieństwie do wielu pigmentów nieorganicznych zwykle nie zawierają metali ciężkich i innych szkodliwych dla zdrowia składników. W dobie surowych wymogów proekologicznych i związanych z bezpieczeństwem to poważny argument za ich stosowaniem.

Otrzymywanie

Żółcień indyjska. Fot. Wikimedia Commons

Naturalne pigmenty organiczne uzyskuje się z substancji roślinnych lub zwierzęcych. Znanym przykładem takiego pigmentu jest żółcień indyjska, pierwotnie produkowana z moczu krów karmionych liśćmi mango. Do grupy tej należy także sepia otrzymywana z wydzieliny gruczołów mątwy.

Jeśli zaś chodzi o pigmenty syntetyczne, zwykle uzyskuje się je z rozpuszczalnych barwników. Kryształy pigmentu powstają w wyniku osadzania barwników na neutralnych nośnikach. Wykorzystuje się w tym celu barwniki o dużej czystości odcienia, odporności na światło oraz zdolności do występowania w stanie rozproszenia.

Właściwości

W stosunku do związków nieorganicznych pigmenty organiczne mają niższą gęstość, gorsze właściwości reologiczne oraz na ogół niższą odporność termiczną. Prócz tego problemem dla wytwórców bywa ich wysoka cena.

Zieleń ftalocyjaninowa. Fot. Wikimedia Commons

Mimo to jednak ich intensywność koloru i siła barwienia są bez porównania lepsze, a niska odporność okazuje się w wielu przypadkach mitem. Można wśród nich znaleźć także związki bardzo odporne na temperaturę – na przykład pigmenty ftalocyjaninowe (zieleń ftalocyjaninowa, ftalocyjanina miedzi) znoszą temperatury do 500°C. Wykazują przy tym również wysoką odporność na światło i chemikalia.

Przykłady

O barwie i jej nasyceniu decyduje określona grupa funkcyjna w cząsteczce pigmentu. Jeśli jest to grupa azowa, dany rodzaj pigmentów nazywamy azowymi. Powszechnie stosowane ich przykłady to czerwień toluidynowa oraz niklowa żółć diazowa. Pierwszy syntetyczny kolorant tego typu, żółć anilinowa, otrzymany został w reakcji diazowania w 1858 roku przez P. Griessa. Od tamtego czasu jest to najliczniejsza i najczęściej stosowana grupa pigmentów organicznych. Wyróżniamy wśród nich żółte i pomarańczowe związki monoazowe – odporne na światło, ale wrażliwe na rozpuszczalniki – oraz pozwalające uzyskać szeroki zakres barw pigmenty dwuazowe, które są z kolei odporne na rozpuszczalniki, ale gorzej znoszą światło.

Pigment carbon black. Fot. Wikimedia Commons

Inne, bardziej odporne na warunki atmosferyczne i chemikalia związki azowe to pigmenty benzimidazolonowe, dwuazowe kondensowane oraz kompleksy metali (wzbogacone o nikiel, kobalt, żelazo).

Ponadto do organicznych zaliczamy czarne pigmenty na bazie sadzy (carbon black), charakteryzujące się intensywnym kolorem i dobrą siłą krycia.

Za pomoc w przygotowaniu artykułu dziękujemy panu Arturowi Pałaszowi z Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Farb, Klejów i Polimerów Spektrochem.