Naukowcy z Krakowa pracują nad nanomateriałami, które będzie można wykorzystać przy konserwacji zabytków. W przyszłości badania te być może pozwolą opracować nowe farby o niezwykłych właściwościach i bardziej trwałe pigmenty.
Fot. -Jeffrey- / Foter.com / CC BY-ND
Obecnie wykorzystywane materiały do konserwacji zabytków nie są idealne. To często środki toksyczne, trudno dostępne, czasem również niezbyt skuteczne. Alternatywą mogą być specjalistyczne nanocząstki i mikroemulsje opracowywane przez badaczy z Akademickiego Centrum Materiałów i Nanotechnologii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Nauka i sztuka – zgodna współpraca
Projekt, który ma potrwać 2 lata, jest realizowany w ramach programu TANGO NCN i NCBR. Krakowscy badacze opracowują środki do konserwacji i znakowania obrazów olejnych, ceramiki, elementów skórzanych, a nawet zabytków architektonicznych.
Chemicy i fizycy zaangażowani w projekt zdają sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka na nich ciąży – w końcu w grę wchodzi konserwacja dzieł sztuki, nierzadko bardzo cennych. Dlatego też w zespole znaleźli się również profesjonalni konserwatorzy, którzy będą testować opracowane materiały, dbając o to, aby nie zaszkodziły one ważnym zabytkom.
Droga do bardziej trwałych pigmentów
Wśród środków, nad którymi pracują naukowcy, znajdują się m.in. produkty do konsolidacji – wzmacniające powierzchnie silnie zwietrzałe, rozsypujące się pod wpływem długotrwałej wilgoci czy zmian temperatury. W przeciwieństwie do stosowanych dotychczas żywic, zaproponowane przez krakowskich badaczy środki mogą być dopasowane pod względem chemicznym do poddawanego renowacji zabytku. Elementem projektu są też specjalne mikroemulsje czyszczące, które zastąpią toksyczne rozpuszczalniki, oraz materiały do znakowania dzieł sztuki, zaświadczające o ich autentyczności.
Prócz tego w obszarze zainteresowań zespołu z AGH pozostają pigmenty. Naukowcy zamierzają badać tworzone na potrzebę eksperymentu obrazy w komorze doświadczalnej, w której będą one poddawane przyspieszonym procesom starzenia. Oświetlanie ich potężnym źródłem światła pozwoli obserwować proces fotodegradacji, a na tej podstawie poprawiać trwałość pigmentów.
Farby świecące w ciemności i… wydające dźwięki
Projekt ma już za sobą pierwsze osiągnięcia. Uczestnikom udało się m.in. opracować preparat, który 6-krotnie dłużej chroni wapienne ściany w pewnym polskim muzeum. Dzięki temu mogą być one impregnowane dużo rzadziej niż obecnie.
W perspektywie są jednak dużo bardziej fantastyczne pomysły. Wymienia je prof. Konrad Szaciłowski z Akademickiego Centrum Materiałów i Nanotechnologii AGH: farby zmieniające właściwości w zależności od oświetlenia lub kąta obserwacji, farby świecące w ciemności, farby wydające dźwięki… Z ciekawością śledzić będziemy dalszy rozwój projektu!
Źródło: PAP
