Kongres ETCC 2018 – miks przemysłu i nauki

Nie za często trafia się okazja, by posłuchać zdobywcy Nagrody Nobla na wydarzeniu z branży farbiarskiej. Konferencja ETCC 2018 w Amsterdamie była pod tym względem wyjątkowa. Prof. Ben Feringa z Uniwersytetu w Groningen, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za rok 2016, wygłosił na niej plenarny wykład na temat maszyn molekularnych. To właśnie za badania z tej dziedziny przyznana mu została prestiżowa nagroda.

O czym mówił noblista?

Na pierwszy rzut oka maszyny molekularne i farby mają ze sobą niewiele wspólnego. Prof. Feringa dowiódł jednak, że jest inaczej, na takich przykładach jak powłoki zmieniające swój kąt zwilżania czy przezroczystość. Wiele efektów, o których mówił, zostało zainspirowanych naturą, przestrzegał jednak przed bezmyślnym kopiowaniem jej pomysłów. „Obserwuj, jak to robi matka natura, ale nie staraj się tego odtworzyć dokładnie w ten sam sposób” – stwierdził. Różnica wynika z faktu, że pracując nad nowymi technologiami, nie tworzymy żywego organizmu. „Boeing nie wygląda jak ptak” – zauważył. Właśnie wypełnienie luki między naturą i technologią jest jednym z największych wyzwań, przed jakimi stoimy.

Badania, na jakich skupi się w najbliższym czasie prof. Feringa, będą miały więcej wspólnego z branżą farb. A wszystko za sprawą programu The Advanced Research Center – Chemical Building Blocks Consortium (ARC CBBC), w który włączyło się już wiele międzynarodowych firm i instytucji – m.in. holenderski koncern AkzoNobel.

Samoorganizacja i alternatywy dla biocydów

Dzięki temu, że tegoroczny kongres ETCC odbywał się we współpracy z doroczną konferencją CoSI (Coatings Science International), wystąpiło na nim wielu mówców ze środowiska akademickiego. Większość uczestników doceniła to połączenie podejścia przemysłowego i naukowego. Jeśli chodzi o tematykę wystąpień – trudno w kilku słowach podsumować tak ogromne wydarzenie, pojawiły się jednak pewne tematy, które zasługują na wzmiankę.

Na przykład powłoki funkcjonalne, a szczególnie samostratyfikujące i samoorganizujące się. Dotyczył ich m.in. drugi plenarny wykład, wygłoszony przez prof. Josepha Keddiego z brytyjskiego Uniwersytetu Surrey, prezentacja Silfreda Javiera Bohorqueza z firmy Allnex oraz jedno z najlepiej przyjętych konferencyjnych wystąpień – wykład Deana Webstera z North Dakota State University w USA na temat zapobiegających przyczepianiu się obiektów na powierzchni powłok, uzyskanych dzięki samostratyfikacji. Zaprezentowana warstwa miałaby służyć jako pokrycie przeciwporostowe w branży morskiej. Według Webstera dobrze spisała się także w testach właściwości antyoblodzeniowych oraz jako powłoka antygraffiti.

Podobne rozwiązania cieszą się coraz większym zainteresowaniem, ponieważ władze wyraźnie dążą do ograniczenia zastosowania biocydów w farbach. Nic więc dziwnego, że pojawiły się i inne referaty na ten temat. Sascha Herrwerth z firmy Evonik opowiedział na przykład o wykorzystaniu funkcjonalizowanych cząsteczek koloidalnej krzemionki w celu zmniejszenia zawartości Cu₂O w powłokach przeciwporostowych.

Jürgen Omeis z firmy Altana w swoim wystąpieniu położył zaś nacisk na biokatalizatory, które jego zdaniem pomogą branży farb uniezależnić się od metali, zwłaszcza metali ciężkich.

Polskie akcenty

Oczywiście nie wszyscy prelegenci skupili się na funkcjonalności. Na przykład Christian Schmitz z Paderborn University zaprezentował technologię umożliwiającą sieciowanie cieplne powłok bez użycia pieca. Opiera się ona na systemie laserów emitujących promieniowanie NIR, który jest w stanie zainicjować sieciowanie cieplne bezpośrednio w strukturze powłoki. Dzięki specjalnym absorberom światło laserowe jest efektywnie przekształcane w ciepło. A ponieważ podgrzaniu ulega sama powłoka, możliwe jest sieciowanie tą metodą powłok na takich podłożach jak papier czy tkaniny, na ogół zbyt wrażliwe na temperatury. Technika ta, choć obiecująca, posiada podobne ograniczenia jak sieciowanie UV – na razie sprawdza się tylko na powierzchniach płaskich.

Jak widać więc, na kongresie ETCC 2018 przedstawiono wiele ciekawych pomysłów – przyszłość branży farb i powłok zapowiada się interesująco! Dodamy jeszcze, że nagrodę za najlepszą prelekcję o charakterze naukowym (Best Scientific Lecture) w ramach CoSI odebrała Polka Małgorzata Kopeć z AkzoNobel. Prezentacja wygłoszona przez nią i jej współpracowników dotyczyła mechanizmów migracji pigmentów w powłokach polimerowych.

Przypominamy, że kolejna konferencja ETCC odbędzie się w Polsce. W dniach 2-4 września 2020 zapraszamy wszystkich zainteresowanych do Krakowa!

Źródło: european-coatings.com