W ramach przygotowania podłoża przed malowaniem często dokonuje się jego czyszczenia metodami strumieniowo-ściernymi, czyli poprzez piaskowanie. To bardzo ważna operacja, bez niej bowiem naniesiona powłoka może się łuszczyć, odpadać i pękać. Jest to jednak również zabieg niebezpieczny i wymagający ścisłego przestrzegania przepisów BHP. Sprawdziliśmy, co na temat środków ochrony zbiorowej i osobistej przy piaskowaniu mówią polskie przepisy.
Piaskowanie kadłuba jachtu. Fot. Wikimedia Commons
Przepisy dotyczące warunków pracy przy obróbce strumieniowo-ściernej zawiera Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 stycznia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym (Dz. U. Nr 16, poz. 156). Cały Rozdział 2 tego dokumentu koncentruje się na czyszczeniu powierzchni metodami strumieniowo-ściernymi.
Stanowisko pracy przy piaskowaniu
Kolejna bardzo ważna kwestia to miejsce, w którym dokonuje się całej operacji. Jeśli znajduje się ono na otwartej przestrzeni, musi być dobrze oznakowane i tak zlokalizowane, by nie zagrażało bezpieczeństwu pracowników lub osób postronnych. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy czyścimy powietrze z powłoki zawierającej ołów lub inne związki toksyczne – wówczas obowiązkowo trzeba to robić w pomieszczeniu zamkniętym, na stanowisku osłoniętym i wyposażonym w sprawny układ wentylacyjny.
Mała komora do piaskowania niewielkich elementów. Fot. Wikimedia Commons
Jeśli korzystamy z komory do czyszczenia powierzchni, trzeba się upewnić, że jest ona podłączona do sprawnego (!) ssącego systemu filtracyjno-wentylacyjnego oraz że ryzyko zapylenia pomieszczenia, w którym się ona znajduje, jest możliwie jak najmniejsze. Z użyciem takiej komory wiążą się dodatkowe wymogi – osoba czyszcząca w ten sposób powierzchnię musi być asekurowana przez przynajmniej jednego pracownika, zaś nieprzerwany czas pracy nie może przekraczać 40 min (po tym okresie musi nastąpić 20 minut przerwy, podczas której pracownicy mają dostęp do świeżego powietrza). Oczywiście osoby obsługujące urządzenia do czyszczenia muszą posiadać środki ochrony osobistej. Sama komora musi być wyposażona w awaryjny wyłącznik urządzeń, zaś jej drzwi muszą być w trakcie czyszczenia szczelnie zamknięte. Można je otworzyć dopiero po odpyleniu wnętrza.
Rozporządzenie dopuszcza też piaskowanie przez otwory specjalnej kabiny, jednak musi być ona wówczas wyposażona w szczelne gumowe rękawy umieszczone na wysokości przedramienia pracownika.
Dla informacji pracowników na stanowisku powinna się znajdować czytelna instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy. Musi ona zawierać szczegóły dotyczące obsługi i konserwacji urządzeń do czyszczenia, a także przypominać pracownikom, jakie środki ochrony indywidualnej mają obowiązek stosować.
Sprzęt do piaskowania
Samo urządzenie do czyszczenia strumieniowo-ściernego musi być wyposażone w opcję bezpośredniego zamknięcia wypływu ścierniwa przez pracownika dokonującego czyszczenia powierzchni, tak aby możliwa była szybka reakcja w razie problemów. Ponadto rozporządzenie stwierdza, że konieczne jest zabezpieczenie, które zamyka wypływ ścierniwa w przypadku gdy urządzenie przypadkowo wypadnie pracownikowi z ręki. Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że sprzęt pozbawiony takiego zabezpieczenia byłby ogromnym zagrożeniem dla obsługującej go osoby.
